Lễ Nhập Trạch

Trong tín ngưỡng dân gian của người Việt Nam, khi làm nhà có 3 lễ rất quan trọng: Lễ Động Thổ (lễ xin phép Thổ Công ở nơi xây nhà để bắt đầu tiến trình xây dựng), Lễ Cất nóc (lễ trước khi đổ mái nhà - được hiểu là báo cáo với Thổ Công và Trời Đất rằng công việc xây dựng nhà đã hoàn tất) và Lễ Nhập Trạch (lễ dọn về nhà mới).

Vì mình ở nhà chung cư nên chỉ làm Lễ Nhập Trạch, không phải làm 2 lễ kia (chủ đầu tư có trách nhiệm phải làm), hôm nay mình sẽ chia sẻ kinh nghiệm chuẩn bị cho nghi lễ quan trọng này.

**********

Lễ Nhập Trạch hiểu theo một cách đơn giản nhất là báo cáo với Thần linh, Tổ tiên ông bà rằng gia đình giờ đây chính thức dọn về nơi ở mới - như một cách "đăng ký hộ khẩu" nhưng không phải trên giấy tờ mà là trong phần tâm linh của người Việt.

Trong nghi lễ này, người chủ sẽ phải xem ngày giờ đẹp và hợp tuổi với chủ nhà và các thành viên trong gia đình (có hoặc không có cũng được, nhưng bắt buộc phải xem ngày giờ dựa trên tuổi, ngày tháng năm sinh của người đứng tên sở hữu ngôi nhà), chọn hướng để bàn thờ và làm mâm cơm cúng trong nhà và cúng chúng sinh (cái này tùy nhà).

* Công tác chuẩn bị:

1. Chọn ngày giờ đẹp để làm Lễ Nhập Trạch. Như nhà mình thì nhờ Thầy chùa xem tuổi của các thành viên và chọn ngày giờ đẹp rồi mời Thầy về làm lễ giúp luôn.

2.  Đồ nội thất: không nhất thiết phải sẵm sửa đồ nội thất đầy đủ từ a-z rồi mới làm Lễ Nhập Trạch. Trong nghi lễ này có 3 thứ quan trọng nhất mà bạn cần lưu ý:

* Ban thờ và các đồ vật để trên ban thờ (mình không nói đến đồ thắp hướng làm lễ vội, sẽ nói chi tiết ở phần sau - ý mình là đồ dùng để trên ban thờ như bát hương, ấm chén, bình hoa, đĩa bày ngũ quả v.v.. )

• Đồ thờ cúng nên được sắm riêng một bộ hoàn chỉnh, không nên sử dụng tạp nham bát đĩa dùng trong ăn uống của các thành viên trong gia đình. 
• Khi mới mua đồ để trên ban thờ, bạn nên cọ rửa sạch sẽ, sau đó giã nhỏ gừng và cho vào chút rượu trắng bóp nhuyễn, dùng khăn sạch (nên sắm một cái khăn dùng riêng để lau chùi ban thờ và đồ thờ cúng) thấm vào nước gừng và rượu đã hòa tan rồi lau sạch một lượt đồ để trên ban thờ. Đây được hiểu như một cách để "tẩy uế" và làm sạch sẽ đồ đạc để trên ban thờ. Không cần tráng lại bằng nước sạch, chỉ cần lau khô lại là được.

* Bếp và các đồ dùng trong bếp

• Không nhất thiết phải đóng hoàn thiện tủ bếp, chỉ cần có bếp để bật sau khi hoàn thành lễ là được. Người bật bếp phải là chủ nhân của ngôi nhà hoặc người vợ của gia chủ.
• Bát đũa, thìa dĩa... đại khái sắm đủ 1 mâm cho 6 người ăn hoặc nhiều hơn cũng không sao
• Mắm muối, gia vị
• Gạo
• Ấm đun nước (sau khi hoàn thiện lễ thắp hương, gia chủ bật bếp đun nước lên hoặc cũng có thể thay bằng bình đun siêu tốc, tuy nhiên vân không thể quên việc bật bếp được :D)

Nhìn chung bạn cứ sắm đu đủ một chút cho bếp để thể hiện sự đủ đầy, không thiếu thốn trong bếp. Có như vậy mới sung túc. Nếu không có điều kiện thì chỉ nên sắm sửa 4 thứ quan trọng nhất: bếp - ấm đun nước - muối - gạo.

* Giường ngủ

Theo phong tục, sau Lễ Nhập trạch chủ nhà phải ngủ lại một đêm (trong trường hợp chưa chuyển đến ở luôn hoặc ở không thường xuyên), do đó việc sẵm đầy đủ một bộ giường ngủ và chăn ga gối đệm là điều cần thiết.

3. Đồ thắp hương làm lễ

Đây là những đồ lễ do nhà mình chuẩn bị dưới sự hướng dẫn của thầy chùa, mình list ra để mọi người tham khảo:

Nhà mình làm gồm 2 mâm cúng: mâm cúng trong nhà lễ gia tiên, và mâm cúng chúng sinh ngoài trời.

* Mâm lễ gia tiên

• Hoa (5 màu nếu có, hoặc không thì 5 cành)
• Quả (5 loại)
• Trầu cau (vì thấy đồ gì thầy dặn cũng theo con số 5 nên mình cũng mua 5 quả cau và 5 lá trầu). Cầu kì hơn có thể đặt làm têm cánh phượng.
• Nến (5 màu)
• Nước (5 chai nước khoáng hoặc 5 bát nước nhỏ)
• Hương
• Tiền vàng thất bảo (một bộ vàng mã có 7 loại tiền và mình cũng mua thành 5 bộ tiền vàng luôn)
• Một mâm cơm chay (cơm chay mình đặt làm)
• Bánh chưng, khoanh giò
• Một đĩa muối, một đĩa gạo
• Bánh kẹo

* Mâm cúng chúng sinh

• 5 bát cháo
• 1 bát nước
• 5 ngọn nến
• Bánh kẹo (cúng chúng sinh thường chuộng mua các loại bim bim, bỏng hơn là các loại bánh kẹo đóng gói)
• chim/ốc/cá/tôm còn sống để phóng sinh. Như nhà mình thì mua một lồng chim sẻ khoảng 50 con trong đấy.

Mâm cúng chúng sinh đặt bên ngoài nhà. Sau khi lễ gia tiên xong thì ra làm lễ cúng chúng sinh.

Về văn khấn Lễ Nhập Trạch, vì nhà mình tin tưởng mời thầy chùa về nên mình không rành lắm về vấn đề này. Tuy nhiên nếu mọi người thấy cần có thể lên mạng search hoặc tìm mua quyển "văn khấn Nôm" bán rất nhiều ở phố Đinh Lễ.

Một bàn thờ đặt đúng hướng hợp với gia chủ, một lễ cúng Nhập Trạch đầy đủ lễ nghi và suôn sẻ sẽ giúp cho cuộc sống của gia đình trong ngôi nhà mới gặp nhiều thuận lợi, may mắn và hạnh phúc.

Hy vọng một vài kinh nghiệm ít ỏi mình chia sẻ sẽ giúp ích được cho mọi người!

Thân